Na zdrowie człowieka składa się nie tylko dobrostan fizyczny, ale także psychiczny. Coraz więcej osób w naszym społeczeństwie mówi o przeżywanej depresji, lękach ale w dalszym ciągu pewne zaburzenia psychiczne są tematem tabu. Częstą są wstydliwe i spotykają się z niezrozumieniem, strachem innych osób.
Jedną z takich chorób jest schizofrenia. Nazywana jest też „rozpadem umysłu” lub „rozszczepieniem umysłu”, zaliczana jest do grupy zaburzeń psychotycznych. Może mieć ona bardzo różny przebieg u rożnych osób. Możemy wyróżnić kilka jej rodzajów. Co powinniśmy wiedzieć o tej chorobie? Czy lęk wobec niej jest uzasadniony?
Schizofrenia to przewlekłe zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń psychotycznych. Charakteryzuje się ona zmienionym chorobowo, nieadekwatnym postrzeganiem, przeżywaniem, odbiorem i oceną rzeczywistości. Osoby chore mają ograniczoną umiejętność krytycznej, realistycznej oceny rzeczywistości, własnej osoby oraz relacji z innymi. Schizofrenia ma bardzo zmienny przebieg i różne jej objawy mogą dominować w zależności od osoby. Możemy wyróżnić dwa typy objawów chorobowych:
- Objawy pozytywne, inaczej zwane „wytwórczymi, są to dodatkowe wrażenia doznawane przez pacjenta:
– halucynacje (słyszenie głosów, omamy wzrokowe itp.) ·
– urojenia (przekonanie o własnej wielkości, o byciu prześladowanym, o własnych dolegliwościach, o zniekształceniu ciała)
– dziwaczne zachowania (rozkojarzenie, chaotyczność, nielogiczne wypowiedzi – nie są to objawy psychotyczne)
- Objawy negatywne, które związane są z ograniczeniem lub pozbawieniem pacjenta reakcji emocjonalnych, zubożając życie chorego: – mutyzm
– apatia
– anhedonia (zmniejszenie lub brak umiejętności odczuwania przyjemności)
– zblednięcie afektywne (ograniczona mimika, brak modulacji głosu, zubożenie gestów)
– awolicja (brak własnej woli, ograniczenie jej)
– zaburzenie uwagi·
– trudności w kontaktach międzyludzkich. ·
W SCHIZOFRENII MOŻEMY MÓWIĆ O KILKU JEJ ODMIANACH:
- Schizofrenia paranoidalna – najczęstsza odmiana. Charakteryzuje się dominacją objawów wytwórczych (urojeń prześladowczych i halucynacji).
- Schizofrenia katatoniczna – charakteryzuje się występowaniem objawów katatonicznych – stanu pobudzenia, osłupienia, stanu onirycznego (przypomina wrażenia senne).
- Schizofrenia zdezorganizowana (hebefreniczna) – dominacja objawów dezorganizacji oraz niedostosowania myślenia, mowy, reakcji emocjonalnych. Chorzy zachowują się w sposób nieprzewidywalny, chaotyczny.
- Schizofrenia niezróżnicowana – jest zazwyczaj diagnozowana tymczasowo, charakteryzuje się brakiem wystarczających podstaw do zakwalifikowania pacjenta do innego typu schizofrenii.
- Schizofrenia rezydualna – charakteryzuje wieloletni przebieg choroby. Objawy pozytywne są nieobecne lub maja niewielkie natężenie. Dominują negatywne oraz dziwaczne zachowania i wypowiedzi. Warunkiem jest wystąpienie w przeszłości epizodu o bardziej aktywnej (psychotycznej) symptomatologii.
W nowszych klasyfikacjach, takich jak DSM-5, nie używa się już tych typów, a zamiast tego skupia się na objawach i ich ciężkości. Jednak zrozumienie tych klasycznych kategorii może pomóc w lepszym zrozumieniu choroby.
U pacjentów leczących się na schizofrenię może wystąpić zaburzenie zwane depresją poschizofreniczną. Jest to zespół depresyjny, który pojawia się po złagodzeniu objawów chorobowych lub po ustąpieniu ostrej psychozy. W tym czasie chory odzyskuje krytyczne spojrzenie na swój stan. Mogą się w tym czasie pojawić myśli samobójcze. Ważne jest w tym czasie aby bliscy i specjaliści obserwowali pacjenta.
OBJAWY KTÓRE MOGĄ ZWIASTOWAĆ ROZWIJANIE SIĘ CHOROBY:
– trudność z koncentracją
– wybuchy agresji
– wycofanie społeczne
– trudności z zasypianiem.
Początkowa faza schizofrenii może trwać parę dni, a czasem nawet parę lat. Zazwyczaj pojawia się ona najczęściej w wieku nastoletnim między 16 rokiem a 30. W przypadku mężczyzn objawy często występują wcześniej, natomiast u kobiet mogą pojawiać się nieco później, zazwyczaj w latach 20. lub 30.
LECZENIE
Schizofrenia jest chorobą nieuleczalną. Po ustąpieniu objawów może nastąpić ich remisja. Mimo to, leczenie tego zaburzenia może w znacznym stopniu poprawić poziom życia chorego. Najważniejsze jest leczenie farmakologiczne. Leki mają działanie antypsychotyczne, więc ograniczają występowanie urojeń oraz halucynacji. Bardzo ważna jest psychoedukacja i psychoterapia. W sytuacji ostrej psychozy chorzy mogą wymagać hospitalizacji. W innych wypadkach stosowane jest leczenie ambulatoryjne.
Ważne aby pamiętać, że schizofrenia jest chorobą przewlekłą, a chorzy muszą zmagać się z nią przez całe życie. Proces leczenia wymaga intensywnego zaangażowania chorego, specjalistów, ale również bliskich osób pacjenta. Chorzy dzięki odpowiedniemu leczeniu mogą ograniczyć występowanie objawów oraz prowadzić normalne życie. Nie zapomnijmy o tym, że każdy z nas powinien patrzeć na osoby, które chorują na schizofrenie przez pryzmat tego kim naprawdę są.
